Studio Ghibli không chỉ là một xưởng phim hoạt hình; đó là một cột mốc quan trọng trong lịch sử điện ảnh thế giới. Đồng sáng lập bởi Hayao Miyazaki và Isao Takahata vào năm 1985, Ghibli đã xây dựng di sản của mình dựa trên vẻ đẹp của những nét vẽ tay tỉ mỉ, lối kể chuyện giàu cảm xúc và sự tôn trọng sâu sắc đối với thiên nhiên, tuổi thơ cùng sự phức tạp trong hành vi con người. Trong khi phần còn lại của thế giới anime có thể chạy theo các xu hướng và sự thay đổi của thị trường, Ghibli lại làm điều gì đó tĩnh lặng hơn, và có sức bền lâu dài hơn. Hãng tin tưởng vào khán giả, đặc biệt là khán giả trẻ, khả năng hiểu về nỗi đau, tìm thấy niềm vui trong sự tĩnh lặng và chấp nhận những điều mơ hồ. Dưới đây là những tác phẩm được coi là những phim Studio Ghibli hay nhất.
Những Tác Phẩm Xuất Sắc Nhất Của Studio Ghibli
Studio Ghibli đã mang đến cho khán giả toàn cầu vô số những bộ phim kinh điển. Từ những câu chuyện phiêu lưu kỳ ảo đến những lát cắt chân thực về cuộc sống và chiến tranh, mỗi tác phẩm đều để lại dấu ấn khó phai. Dưới đây là danh sách 7 bộ phim tiêu biểu, thể hiện trọn vẹn tinh thần và tài năng của xưởng phim huyền thoại này.
7. Laputa: Lâu đài trên không
Nơi Giấc Mơ Bay Lượn Giữa Những Đám Mây
Laputa: Lâu đài trên không, bộ phim chính thức đầu tiên của Studio Ghibli, ra mắt năm 1986, đã đặt nền móng cho mọi thứ mà xưởng phim này sau này được biết đến. Đạo diễn bởi Hayao Miyazaki, đây không chỉ là tác phẩm đầu tay, mà còn là một tuyên ngôn về phong cách và chủ đề. Bối cảnh trên không, thế giới giả tưởng pha lẫn yếu tố công nghiệp, và một câu chuyện được xây dựng dựa trên cả sự ngây thơ lẫn tinh thần kháng cự đã định hình bộ phim ngay từ đầu.
Pazu và Sheeta trên khinh khí cầu trong phim Laputa Lâu đài trên không
Bộ phim theo chân Pazu, một cậu bé thợ mỏ, và Sheeta, một cô gái bí ẩn rơi xuống từ bầu trời với một chiếc vòng cổ phát sáng. Hành trình của họ dẫn đến Laputa, một thành phố bay huyền thoại được cho là bị bỏ hoang, nhưng lại không hề thiếu sự sống. Điều bắt đầu như một cuộc phiêu lưu thời thơ ấu nhanh chóng mở ra một câu chuyện nhiều lớp về các nền văn minh đã mất, lòng tham của đế quốc và công nghệ không có lương tri.
Thế giới trong Laputa: Lâu đài trên không vừa mang cảm giác máy móc lại vừa hữu cơ, với những thiết bị bay khổng lồ và các thành phố chạy bằng sức gió hòa quyện liền mạch với những tàn tích phủ cỏ và người máy bảo vệ. Miyazaki lấy cảm hứng từ Gulliver’s Travels và các thị trấn khai thác mỏ ở xứ Wales mà ông ghé thăm trong thời kỳ bất ổn lao động, những cội rễ mà bạn có thể thấy trong nhân vật chính thuộc tầng lớp lao động và các chủ đề phản kháng chống lại sự bóc lột quân sự của bộ phim.
Cận cảnh Laputa, hòn đảo bay trong Laputa Lâu đài trên không
6. Nausicaä của Thung lũng Gió
Hy Vọng Cuối Cùng Của Thiên Nhiên Với Một Khẩu Súng Và Trái Tim Nhân Hậu
Trước khi Studio Ghibli thậm chí còn được thành lập, Nausicaä của Thung lũng Gió (1984) đã định hình nên phong cách mà xưởng phim này sẽ theo đuổi. Mặc dù về mặt kỹ thuật được phát hành dưới tên Topcraft, thành công vang dội của bộ phim đã giúp Hayao Miyazaki và nhà sản xuất Toshio Suzuki thành lập Studio Ghibli ngay sau đó. Vì vậy, dù không “chính thức” là một tác phẩm của Ghibli, nó vẫn là điểm khởi đầu về mặt tinh thần và sáng tạo của hãng.
Nausicaä bay lượn trên chiếc lượn gió qua Rừng Độc
Câu chuyện diễn ra trong một thế giới hậu tận thế bị bao phủ bởi “Khu rừng độc”, một khu rừng bị đột biến chứa đầy côn trùng khổng lồ và bào tử độc hại. Loài người bám víu sự sống trong các vương quốc biệt lập, thường xuyên gây chiến tranh để giành lấy mảnh đất sạch ít ỏi còn sót lại. Ở trung tâm của thế giới đang chết dần này là Nausicaä, công chúa của một thung lũng nhỏ bé hòa bình, người có mối liên kết độc đáo với các sinh vật trong khu rừng.
Điều khiến Nausicaä trở nên khó quên không chỉ là thông điệp về môi trường, mà còn là việc bộ phim không bao giờ chọn con đường dễ dàng. Nausicaä là một người theo chủ nghĩa hòa bình, đúng vậy, nhưng cô cũng là một chiến binh. Cô không chỉ rao giảng hòa bình; cô bảo vệ nó, thường với một khẩu súng trong tay hoặc bay xuyên qua bão tố trên chiếc lượn gió của mình. Đây là một trong số ít các anime mà ngoại giao lại căng thẳng hơn chiến đấu, và nơi lòng trắc ẩn có thể là một hình thức nổi loạn.
Poster phim Nausicaä của Thung lũng Gió với hình ảnh Nausicaä và những chú Ohmu
Bộ phim dựa trên manga cùng tên của Miyazaki, mà ông đã tiếp tục viết và minh họa trong hơn một thập kỷ sau khi bộ phim ra mắt. Bộ manga mở rộng ra xa hơn thời lượng hai giờ của bộ phim rất nhiều, mang đến một câu chuyện sâu sắc, đen tối và phức tạp hơn về chính trị. Nhưng ngay cả chỉ riêng bộ phim cũng đã mang lại cảm giác trọn vẹn đáng kinh ngạc.
5. Lâu đài di động của Howl
Nơi Trái Tim Tìm Thấy Chốn An Ngủ Ở Nơi Ít Mong Đợi Nhất
Lâu đài di động của Howl (2004) có lẽ là bộ phim giàu trí tưởng tượng nhất về mặt hình ảnh trong danh mục của Ghibli, và đó là một nhận định rất đáng giá.
Được chuyển thể khá tự do từ tiểu thuyết của Diana Wynne Jones, câu chuyện theo chân Sophie, một cô gái trẻ bị nguyền rủa thành một bà lão bởi một phù thủy ghen tuông. Hành trình của cô dẫn đến một lâu đài ma thuật biết đi thuộc sở hữu của Howl, một pháp sư hào nhoáng với một quá khứ bí ẩn.
Sophie già và Howl trong Lâu đài di động của Howl với phông nền thành phố
Những gì thoạt nhìn như một câu chuyện cổ tích nhanh chóng trở thành một bình luận phản chiến sâu sắc. Cuộc chiến đang diễn ra ở hậu cảnh không được lãng mạn hóa, nó tàn khốc, vô nghĩa và tàn phá. Miyazaki, người cảm thấy thất vọng với tình hình chính trị của Nhật Bản trong Chiến tranh Iraq, đã sử dụng Howl như một phương tiện để khám phá hậu quả của chủ nghĩa quân phiệt và tầm quan trọng của việc phản kháng lại nó, ngay cả khi sự phản kháng đó chỉ đơn giản là nướng bánh mì và yêu thương ai đó bất chấp những khuyết điểm của họ.
Bộ phim đã thành công vang dội trên phạm vi quốc tế, giành được đề cử Giải Oscar cho Phim hoạt hình hay nhất và thắng giải tại các liên hoan phim trên khắp Châu Âu và Châu Á. Tại Pháp, Lâu đài di động của Howl được đón nhận nồng nhiệt đến mức vượt doanh thu của nhiều bộ phim Hollywood tại phòng vé.
4. Công chúa Mononoke
Loài Sói Không Bao Giờ Là Kẻ Phản Diện
Ra mắt năm 1997, Công chúa Mononoke đánh dấu một bước ngoặt trong điện ảnh Nhật Bản. Vào thời điểm đó, đây là bộ phim hoạt hình đắt đỏ nhất từng được sản xuất, và nó trở thành bộ phim có doanh thu cao nhất tại Nhật Bản cho đến khi Titanic ra đời.
Lấy bối cảnh trong một thế giới thời trung cổ nơi con người và thiên nhiên đang có chiến tranh, bộ phim không đưa ra những câu trả lời dễ dàng. Ashitaka, một hoàng tử bị nguyền rủa, tìm kiếm hòa bình giữa hai phe, nhưng anh nhanh chóng nhận ra rằng cả hai bên đều đúng, và cả hai đều sai. Lady Eboshi không phải là kẻ phản diện, mà là một nhà công nghiệp có tầm nhìn xa. Nữ thần sói Moro không xấu xa, nhưng bà sẵn sàng giết chóc để bảo vệ vùng đất của mình. Thần rừng ban sự sống, và cũng cướp đi nó.
Ashitaka và Công chúa Mononoke (San) cưỡi sói
Điều khiến Mononoke trở nên đáng chú ý là nó từ chối đơn giản hóa thông điệp của mình. Thay vì thiện đấu ác, bộ phim mang đến sự phức tạp: vấn đề môi trường gắn liền với sinh tồn, truyền thống xung đột với tiến bộ, và những vị thần cũng đổ máu.
Poster phim Công chúa Mononoke với hình ảnh Ashitaka và San
Nhạc phim của Joe Hisaishi nâng tầm mọi cảnh quay, đặc biệt là những khoảnh khắc ám ảnh trong rừng. Và ngay cả bây giờ, hàng thập kỷ sau, bộ phim vẫn thường xuyên được nghiên cứu trong các trường điện ảnh và các khóa học về nhân văn môi trường.
3. Thiếu niên và Chim Diệc
Lời Tạm Biệt Xoắn Trào Của Một Cậu Bé Và Con Chim Kỳ Lạ
Thiếu niên và Chim Diệc (2023) được quảng bá là bộ phim cuối cùng của Hayao Miyazaki, một lần nữa. Nhưng lần này, cảm giác thật khác. Sau bảy năm sản xuất và không có bất kỳ đoạn giới thiệu nào, bộ phim xuất hiện đầy bí ẩn, tham vọng và một sức nặng cảm xúc tựa như sự đúc kết của mọi điều mà Ghibli từng đại diện.
Mahito đi cùng Chim Diệc Xám trong Thiếu niên và Chim Diệc
Bộ phim kể câu chuyện về Mahito, một cậu bé đau buồn vì mất mẹ trong Thế chiến thứ hai. Cậu chuyển đến vùng nông thôn sống cùng cha và mẹ kế mới, nhưng rồi bị cuốn vào một thế giới siêu thực, thường xuyên đáng sợ, được dẫn dắt bởi một con chim diệc biết nói. Bộ phim pha trộn yếu tố kỳ ảo với các yếu tố tự truyện: hành trình của Mahito phản chiếu tuổi thơ của chính Miyazaki và mối quan hệ phức tạp với Nhật Bản thời chiến.
Hoạt hình tuyệt đẹp, nhưng cũng đầy ám ảnh. Bồ nông chảy máu, những vùng limbo lơ lửng và những con vẹt cao lớn lấp đầy một thế giới mà cảm giác như một giấc mơ biến thành ác mộng, và rồi quay trở lại. Bộ phim không dễ giải thích, và Miyazaki cũng không cố gắng làm điều đó. Thay vào đó, ông mời gọi khán giả diễn giải, suy ngẫm và cảm nhận.
Poster phim Thiếu niên và Chim Diệc với hình ảnh Mahito và Chim Diệc
Bộ phim đã giành giải Phim hoạt hình hay nhất tại Lễ trao giải Oscar 2024, giúp Miyazaki trở thành đạo diễn duy nhất hai lần đoạt giải Oscar ở hạng mục này.
2. Mộ đom đóm
Ngọn Lửa Chiếu Rọi Bóng Tối Nghiệt Ngã Nhất Của Chiến Tranh
Mộ đom đóm (1988) không phải là một bộ phim giả tưởng. Nó không phải là một câu chuyện cổ tích. Đây là bộ phim đau lòng nhất mà Studio Ghibli từng sản xuất, và là bộ phim có nhiều khả năng khiến bạn lặng im rất lâu sau khi phần credit kết thúc.
Đạo diễn bởi Isao Takahata, bộ phim kể câu chuyện có thật về Seita và Setsuko, hai anh em vật lộn để sống sót ở Kobe sau khi bom lửa của Mỹ phá hủy nhà của họ trong những tháng cuối cùng của Thế chiến thứ hai. Không có kẻ phản diện ở đây. Chỉ có đói khát, sợ hãi và một thế giới đã quay lưng lại với trẻ thơ.
Seita và Setsuko ngồi bên bãi biển vào ban đêm, đom đóm bay quanh trong Mộ đom đóm
Takahata dựa nhiều chi tiết trong phim vào ký ức thời chiến của chính mình và truyện ngắn bán tự truyện của Akiyuki Nosaka. Hoạt hình đơn giản, nhưng cảm xúc mang lại thì tàn khốc. Cái chết của Setsuko không phải là một cảnh cao trào, đó là một khoảnh khắc tĩnh lặng, được vẽ bằng tình yêu thương, sự kiềm chế và một sức nặng không thể chịu đựng nổi.
Poster phim Mộ đom đóm với hình ảnh Seita và Setsuko dưới ánh sáng đom đóm
Bộ phim đã không đạt doanh thu cao khi mới phát hành, nhưng danh tiếng của nó chỉ tăng lên theo thời gian. Roger Ebert gọi nó là “một trong những bộ phim chiến tranh vĩ đại nhất từng được làm”, và nó thường xuyên được trích dẫn trong các cuộc thảo luận về cái giá của chiến tranh đối với con người, không chỉ ở Nhật Bản mà trên toàn thế giới. Phim thường được chiếu cùng với Hàng xóm của tôi là Totoro trong các buổi chiếu đôi, không phải để đối lập, mà để cho thấy ánh sáng và bóng tối đã cùng tồn tại như thế nào trong các tác phẩm đầu tay của Ghibli. Xem nó một lần, và nó sẽ ở lại với bạn mãi mãi.
1. Vùng đất linh hồn
Nhà Tắm Linh Hồn Đã Thanh Tẩy Thế Giới
Vùng đất linh hồn (2001) không chỉ là bộ phim nổi tiếng nhất của Studio Ghibli, mà còn là một trong những bộ phim hoạt hình được ca ngợi nhất mọi thời đại.
Chihiro làm việc tại nhà tắm của Yubaba, được Haku giúp đỡ trong Vùng đất linh hồn
Câu chuyện theo chân Chihiro, một cô bé 10 tuổi ủ rũ tình cờ lạc vào một nhà tắm bí ẩn dành cho các vị thần và linh hồn, nơi cha mẹ cô bị biến thành heo. Để sống sót và giải thoát họ, cô bé phải làm việc dưới trướng phù thủy Yubaba, học không chỉ cách làm việc, mà còn cách trưởng thành, nhớ lại mình là ai và chiến đấu cho những gì quan trọng.
Poster phim Vùng đất linh hồn với hình ảnh Chihiro và Haku
Về mặt hình ảnh, bộ phim là phép thuật thuần túy. Mọi khung hình đều được vẽ thủ công tỉ mỉ, tràn ngập những chiếc đèn lồng lung linh, những vị thần sông đeo mặt nạ và những chú bồ hóng nhỏ xíu đẩy than. Nhà tắm tựa như một sinh vật sống, nhộn nhịp với những sinh vật kỳ lạ và những cảm xúc ẩn giấu.
Khi phát hành, Vùng đất linh hồn đã phá kỷ lục phòng vé tại Nhật Bản, vượt qua Titanic để trở thành bộ phim có doanh thu cao nhất trong lịch sử điện ảnh Nhật Bản. Phim tiếp tục giành giải Oscar cho Phim hoạt hình hay nhất vào năm 2003, trở thành bộ phim hoạt hình vẽ tay, không nói tiếng Anh đầu tiên (và cho đến nay vẫn là duy nhất) làm được điều này.
Kết luận
Danh sách trên chỉ là một phần nhỏ trong kho tàng đồ sộ của Studio Ghibli. Mỗi tác phẩm đều là một minh chứng cho sự kỳ diệu của nghệ thuật vẽ tay, chiều sâu trong kể chuyện và tầm nhìn độc đáo của các đạo diễn vĩ đại như Hayao Miyazaki và Isao Takahata. Những bộ phim này không chỉ mang tính giải trí mà còn là những bài học quý giá về cuộc sống, thiên nhiên, và lòng trắc ẩn. Nếu bạn là một người yêu thích anime hoặc chỉ đơn giản là tìm kiếm những câu chuyện ý nghĩa và hình ảnh tuyệt đẹp, hãy bắt đầu hành trình khám phá thế giới diệu kỳ của Ghibli qua những tác phẩm kinh điển này. Chắc chắn bạn sẽ tìm thấy những trải nghiệm khó quên và hiểu thêm vì sao Ghibli lại có vị trí đặc biệt trong lòng người hâm mộ trên khắp thế giới.
