Cộng đồng game thủ Việt Nam thường hoài niệm về những tựa game cấp phép (licensed games) trong các thế hệ console trước, những sản phẩm được phát triển nhanh chóng và liên kết trực tiếp với phim ảnh hay chương trình truyền hình mới ra mắt. Một số trong số đó đã trở thành “thảm họa” như Superman 64, Terminator Salvation, hay E.T. trên Atari. Tuy nhiên, cũng có những “huyền thoại” như GoldenEye của Rare, không chỉ là một game chuyển thể xuất sắc mà còn là một tựa game đỉnh cao đã thay đổi ngành công nghiệp mãi mãi.
Ngày nay, chúng ta không còn thấy nhiều game cấp phép với quy mô nhỏ, ra mắt tức thì như trước. Điều này khiến nhiều người lầm tưởng rằng thể loại game này đã biến mất. Nhưng trên thực tế, game cấp phép chưa bao giờ biến mất; thay vào đó, chúng đã phát triển và gần như chiếm lĩnh toàn bộ thị trường game toàn cầu. Chúng ta không còn thấy những sản phẩm “mì ăn liền” giá rẻ, mà là những siêu phẩm AAA đầu tư khổng lồ dựa trên các thương hiệu giải trí hàng đầu.
Xu Hướng Thống Trị Của Game Dựa Trên IP Nổi Tiếng
Vũ trụ điện ảnh Marvel (MCU) – thương hiệu điện ảnh lớn nhất thế giới hiện nay – đang lan tỏa tầm ảnh hưởng của mình đến mọi ngóc ngách của ngành game. Mặc dù Marvel Rivals chủ yếu dựa trên truyện tranh, nhưng giá trị IP của Marvel hiện tại chủ yếu đến từ sự thống trị của MCU trên màn ảnh rộng trong suốt một thập kỷ qua. Bên cạnh Rivals, chúng ta còn có Marvel’s Avengers (hiện đã ngừng hỗ trợ), Marvel’s Spider-Man, Marvel’s Guardians of the Galaxy, Marvel’s Midnight Suns, và các dự án sắp tới như Blade, Wolverine, Marvel 1943: Rise of Hydra, và thậm chí cả một game Iron Man mới. Đó là chưa kể đến các game di động cực kỳ thành công như Marvel Snap và Marvel Mystic Mayhem.
Wolverine trong Marvel Rivals – Game đấu trường MOBA sử dụng IP Marvel Comics.
DC cũng không kém cạnh với vô số tựa game. Loạt game Batman Arkham của Rocksteady đã trở thành huyền thoại, nhưng còn có hai series Batman Telltale, Gotham Knights, Suicide Squad: Kill the Justice League, và Injustice. Thậm chí, Warner Bros. còn đang tuyển dụng cho một game DC live-service mới, một dấu hiệu cho thấy các tập đoàn lớn dường như ít khi học được từ những sai lầm trước đó.
Dù một số người có thể cho rằng các thương hiệu truyện tranh không thực sự là game chuyển thể từ phim, nhưng không thể phủ nhận rằng sự thành công của các bộ phim đã nâng tầm nhận diện của các IP này. Chẳng hạn, Suicide Squad sẽ khó có thể gây được tiếng vang lớn trong ngành game nếu không có sự xuất hiện của Margot Robbie trong vai Harley Quinn trên màn ảnh rộng.
Và tất nhiên, không chỉ dừng lại ở truyện tranh, xu hướng này còn lan rộng sang nhiều lĩnh vực khác. Có thể kể đến Friday the 13th: The Game (và một phiên bản khác đang phát triển), vô số game Harry Potter, tựa game James Bond sắp tới từ IO Interactive. Ngoài ra, còn có hàng loạt game Star Wars, Lord of the Rings, South Park, Mad Max, và Avatar: Frontiers of Pandora. Ngay cả Bithell Games cũng đã phát hành hai game Tron và một game John Wick. Đừng quên Alien Isolation, Rebel Moon, và thậm chí là game Barbarian mới được công bố, dù Barbarian chỉ là một bộ phim đơn lẻ chứ không phải một thương hiệu đa sản phẩm.
Chi Phí Khổng Lồ và Rủi Ro Của Mô Hình Cấp Phép
Danh sách dài và vẫn còn thiếu sót này minh chứng một điều: game cấp phép không chỉ không biến mất mà chúng còn đang thống trị. Trong thập kỷ qua, chi phí sản xuất game tăng vọt, đẩy các công ty vào thế ngại rủi ro. Việc dựa vào các IP nổi tiếng – từ phim ảnh, chương trình truyền hình, và cả truyện tranh – trở thành một cách chắc chắn để thu hút sự chú ý từ lượng fan sẵn có.
Tuy nhiên, chính thái độ “an toàn” này lại là nguyên nhân khiến nhiều studio phải đóng cửa và nhiều dự án game bị hủy bỏ. Phí cấp phép IP là một con số khổng lồ. Theo tiết lộ từ Bloomberg qua vụ rò rỉ dữ liệu của Insomniac năm 2023, “cam kết cấp phép giữa Insomniac và Marvel lên tới 621 triệu USD để phát triển và tiếp thị các game X-Men đến năm 2035″, bao gồm cả game Wolverine và Spider-Man 3. Khi các studio không thể đáp ứng được những chuẩn mực tài chính cao ngất ngưởng này, việc các dự án như Black Panther của Cliffhanger Games hay Wonder Woman của Monolith bị hủy bỏ, thậm chí studio bị giải thể sau nhiều năm phát triển, là điều dễ hiểu.
Wonder Woman, biểu tượng của DC Comics, đại diện cho những dự án game IP lớn gặp rủi ro.
Mô hình cấp phép IP không chỉ hiện diện mà còn là một mô hình kinh doanh cực kỳ phổ biến. Chúng ta đang chứng kiến một xu hướng nơi mọi thứ đều là một thương hiệu hoặc đang cố gắng trở thành một thương hiệu, và vì vậy, mọi tựa game đều là một sản phẩm liên kết (tie-in). Liệu điều này có bền vững? Chắc chắn là không, nhưng các nhà phát hành lớn quá sợ hãi để đầu tư vào những ý tưởng gốc, sợ rằng chúng sẽ thất bại. Khi nhìn lại, sự hoài niệm về những game chuyển thể “cây nhà lá vườn” ngày xưa có lẽ cũng có lý do – ít nhất thì việc chúng thất bại cũng không khiến cả một studio phá sản.
Hãy chia sẻ quan điểm của bạn về xu hướng game cấp phép hiện nay và tác động của nó đến ngành công nghiệp game trong phần bình luận bên dưới!
